Wat eet de wolf?

Datum: 26 februari, 2012
Laatst bijgewerkt: 14 januari, 2020

De wolf is de voorvader van de hond en het verteringsstelsel is nog bijna identiek. Veel visies over hoe de hond gevoerd zou moeten worden, kijken dan ook naar wat wolven in de natuur eten. Anderen zijn van mening dat de hond al zo ver van de wolf afstaat, dat het wolvenmenu niet meer relevant is. Feit blijft dat het verteringsstelsel en veel gedrag rondom eten op dat van de wolven lijkt en om die reden is het interessant om te weten wat de wolf eet. De meeste antwoorden op deze kwestie vond ik in het boek De wolf, Europese wildernis, Deel 1 van de auteur Henryk Okarma. De informatie is gebaseerd op onderzoeken van tientallen onderzoekers.

Wat eet de wolf?

Er zijn vele verschillende wolvenpopulaties in verschillende gebieden, en deze wolvenpopulaties hebben verschillende soorten prooidieren als hoofdvoedsel. Grote hoefdieren dienen voor de meeste wolvenpopulaties als hoofdvoedsel, en in de zomer worden ook veel kleinere dieren gegeten, zoals kleine zoogdieren, vogels, vissen en amfibieen. Een overzicht van diverse gebieden en het hoofdvoedsel:

Regio Hoofdvoedsel
Toendra Rendieren (zowel wild als gedomesticeerd) en in het oostelijke deel van de Toendra ook sneeuwschapen.
Noord Toendra Sneeuwhaas als hoofdvoedsel, door weinig voedsel in de winter zijn er weinig hoefdieren. De wolvenpopulatie is hier dan ook klein.
Zuid Taiga In het Europese deel: elanden. In het Aziatische deel: wapiti’s en herten.
West Bossteppe Reeen, wilde zwijnen, edelherten, kaukasusherten, sikaherten
Steppen/ woestijn Wilde en gedomesticeerde hoefdieren
Bergwoud Herten, steenbokken, wilde zwijnen, argalschapen en steenbokken.
Slowaakse Bergen Wilde zwijnen, herten en in mindere mate ook vossen, honden en reeen.
Dichtbevolkte streken in Italie Kadavers en vleesresten op vuilnisbelten (voor 60% a 70%) en vee
Zweden Gedomesticeerde rendieren en elanden

Opvallend is dat:

  • de wolven in Europese landen (Spanje en Roemenie) ook huisdieren eten en in Spanje is zelfs geconstateerd dat er ook honden worden gegeten.
  • er vaak ook resten van wolven worden gevonden in maag of uitwerpselen van wolven, deze worden meestal als aas gegeten.
  • er tweemaal resten zijn gevonden in wolvenmagen van de Europese moerasschildpad

In de natuurdocumentaire Frozen Planet – To the ends of the earth, is te zien hoe een groep wolven op de noordpool op een groep bizons jaagt.  Hieronder een screenshot uit de scene.

Eten wolven plantaardig voedsel?

Soms eten wolven noten en bessen in kleine hoeveelheden; variërend  0,1% en 3% van het rantsoen. (Bosch, 2015)

Hoeveel eet de wolf?

Wolven zijn in staat om in één keer grote hoeveelheden voedsel op te nemen, tot wel 9 kilo per maaltijd. Ook zijn ze in staat om langere perioden van weinig tot geen voedsel te doorstaan. Verschillende onderzoekers noemen verschillende hoeveelheden, deze varieren van 10% tot 21% van het lichaamsgewicht aan voedsel. De advieshoeveelheid voor wolven in gevangenschap wordt gesteld op 3% van het lichaamsgewicht aan voedsel. De redenen die genoemd worden waarom wolven in het wild meer voedsel nodig hebben zijn:
– wolven in het wild verbruiken meer energie
– wolven in het wild moeten vetvoorraden aanmaken
– de vertering is minder volledig bij de grote hoeveelheden die ze tot zich nemen

Uit een observatie van wolven in het Yellow Stone Park (Stahler, 2006) blijkt dat deze wolven elke 2 a 3 dagen een prooi doden en opeten. Soms moeten ze het maanden zonder verse prooien doen, en dan eten ze oude karkassen op die voornamelijk nog uit bot en huid bestaan.

Hoe eet de wolf?

De prooi wordt meteen na het doden verorberd door te rukken en te trekken. Over welke volgorde wordt aangehouden bij het eten van de prooi, worden verschillende dingen geschreven. In het boek van Henryk wordt geschreven dat over het algemeen deze volgorde wordt aangehouden bij het verorberen van hoefdieren:
1. de achterste deel van de prooi: het spiervlees en de onderhuidse vetlagen
2. de flanken en de borst
3. de organen (de maaginhoud wordt niet gegeten)

Kop, wervelkolom, beenderen en ledematen en de huid blijven liggen. Kleinere en jonge prooien worden met huid en haar opgegeten, daar blijft niets van over.

In een andere publicatie (Stahler, 2006) waarvoor wolven uit Yellow Stone Park werden geobserveerd, wordt deze volgorde genoemd:

  1. De buikholte wordt opengescheurd om de organen zoals lever, nier en hart op te eten
  2. De spiergroepen aan de billen en de borst
  3. Kleinere spieren aan ribben en poten
  4. Als er weinig voedsel beschikbaar is worden ook botten, pezen, kraakbeen en huid gegeten.

Soms verbergen ze stukken prooi, door deze in de sneeuw of in de grond te begraven. De wolf graaft met zijn voorpoten een gat, legt het vlees er met de tanden in om tenslotten met de neus sneeuw of aarde eroverheen te schuiven. Dit gedrag is in het wild relatief weinig waargenomen, het meest nog in de arctische gebieden. Wolven in gevangenschap begraven regelmatig stukken prooi.

Bronnen

Henryk Okarma, De wolf, Europese wildernis, Deel 1. De informatie in het artikel is onder andere afkomstig uit onderzoeken van Mech, Bibikov, Brtek&Voskar, Almasan et al, Castreviejo et al, Pulliainen, lesnewicz&Perzanovski en vele anderen.
Bosch, Guido, Esther A. Hagen-Plantinga, and Wouter H. Hendriks. “Dietary nutrient profiles of wild wolves: insights for optimal dog nutrition?.”British Journal of Nutrition 113.S1 (2015): S40-S54. (Zie de samenvatting)
Stahler, Daniel R., Douglas W. Smith, and Debra S. Guernsey. “Foraging and feeding ecology of the gray wolf (Canis lupus): lessons from Yellowstone National Park, Wyoming, USA.” The Journal of nutrition 136.7 (2006): 1923S-1926S.